Werking Puch Maxi E50 koppeling
De Puch maxi met de E50 motor heeft geen versnellingen en wordt dus een automaat bromfiets genoemd. De koppeling zorgt ervoor dat de bromfiets vanuit stil stand vooruit gaat. We noemen dit een centrifugaal koppeling. Doordat het toerental van de motor omhoog gaat worden de koppeling segmenten naar buiten gedrukt, dit word centrifugaal kracht genoemd. Als de koppeling segmenten ver genoeg naar buiten gaan raken ze het koppelingshuis. Het koppelingshuis begint te draaien en vervolgens ook de secundaire as waar het voortandwiel aan bevestigd is.
Het originele koppelingshuis draait over de krukas heen en drijft de secundaire as aan. Aan de secundaire as zit het voortandwiel. Tussen het koppelingshuis en de krukas zit een bronzen bus. Het is belangrijk dat het koppelingshuis spelingsvrij op de krukas gemonteerd zit.
De koppeling van een e50 motor bevat een paar verschillende onderdelen:
- Koppelingsgrondplaat/basis plaat
- Koppelingssegmenten
- Koppelingsveren
- Stelschroeven
Er zijn 2 verschillende soorten van de e50 centrifugaal koppeling, de aanloop en kickstart variant.
De aanloop variant heeft een voering op de achterkant van de grondplaat. De koppelingsdrukplaat drukt hier tegen aan waardoor de krukas begint te draaien. De koppeling zit op de krukas gemonteerd, deze word dus automatisch ook aangedreven. De aanloop variant heeft ook 2 types, een model met 2 koppeling segmenten en een model met 3 koppeling segmenten. Het model met 2 segmenten werd vaak in de oudere maxi S of N modellen geleverd.
De kickstart variant heeft geen voering op de achterzijde van de koppelingsplaat. Bij een kickstartmotor is een rondsel op de krukas gemonteerd waardoor de krukas gedraaid word. De koppeling zit op de krukas gemonteerd, deze word dus automatisch ook aangedreven.
De centrifugaal koppeling kan versteld worden waardoor we meer of minder slip en het aangrijpingsmoment van de koppeling kunnen veranderen. Met slip bedoelen we het moment dat de koppeling schoenen het koppelingshuis raken en het moment dat het koppelingshuis begint te draaien. Het aangrijpingsmoment is dus het moment dat de koppeling het koppelingshuis laat draaien.
- meer slip: als we meer slip willen creëren moet de koppeling losser gezet worden. Hiermee word bedoeld dat de veren losser moeten staan, de stelschroeven moet dus verder uitgedraaid worden. Nu zal de koppeling wat later gaan aangrijpen. Dit zorgt voor een meer geleidelijk verloop van het aangrijpen. Dit is vaak van toepassing bij wat snellere bromfietsen die meer toeren maken. Omdat de cilinder vaak al heel wat koppel heeft hoeft het niet meer volledig van de koppeling af te hangen.
- minder slip: als we minder slip willen creëren moet de koppeling strakker gezet worden. Hiermee word bedoeld dat de veren strakker moeten staan, de stelschroeven moeten dus verder ingedraaid worden. Nu zal de koppeling wat eerder gaan aangrijpen en minder gaan slippen. Dit zorgt voor een sneller verloop van het aangrijpen. Dit is vaak van toepassing bij een originele bromfiets. Omdat de cilinder vaak een laag koppel heeft kan met deze toepassing wat koppel gewonnen worden.
- Aangrijp moment: het aangrijpmoment is dus het moment dat de koppeling segmenten het koppelingshuis in beweging zetten.
Een algemene regel bij het afstellen van de koppeling is dat de stelschroeven (veren, bij voorkeur minimaal blauw) volledig ingedraaid worden en vervolgens weer 1.5 slag uitgedraaid worden. Dit is een goed uitgangspunt om te starten met het afstellen van de koppeling. Voor het afstellen van de koppeling moet de koppeling dus ten alle tijden uitgebouwd worden, er bestaat geen andere manier om dit te doen.
Zelf een koppeling verbeteren/aanpassen
In de webshop zijn diverse onderdelen te vinden om zelf je koppeling verbeteren. De meest gemakkelijke aanpassing is het monteren van andere koppelingsveren. Met gebruik van sterkere koppelingsveren kan er meer koppel gegeneerd worden. De koppeling segmenten bewegen krachtig naar binnen of naar buiten toe.
Een 2e optie is om een verstevigingsring op de koppeling te monteren. Het komt vaak voor dat bij getunede motoren de pennetjes waar de koppelingssegmenten omheen scharnieren krom buigen. Door een verstevigingsring te monteren zijn de pennen met elkaar verbonden en kunnen ze niet krom buigen. Om de verstevigingsring te monteren moeten er bovenin de pennetjes gaatjes worden geboord, in de gaatjes moet draad getapt worden. Let op dat het gaatjes netjes recht en in het midden geboord worden.
Aangepaste koppeling E50
In de webshop zijn diverse aangepaste koppelingen te vinden. Deze koppelingen worden voornamelijk voor snellere bromfietsen gebruikt. Ze zijn verstevigd en hebben sterkere veren. Daarnaast zijn de koppeling segmenten vaak verlicht en bekleed met ander voering materiaal. Dit materiaal is een stuk meer slijtvast en grijpt veel beter aan op het koppelingshuis. Door de sterkere opbouw van de koppeling kan deze onder hoge toeren beter presteren, deze zijn dat ook altijd voorzien van een verstevigingsring of een verstevigingsdriehoek.
Een aangepaste koppeling word vaak gebruikt in combinatie met een aangepast koppelingshuis. Deze koppelingshuizen zijn van een ander materiaal gemaakt wat ook een stuk meer slijtvast is. Ook bevatten deze koppelingshuizen vaak een naaldlager of een verbeterde bronzen bus. Een naaldlager of de verbeterde bronzen bus kan beter tegen hoge toeren, het materiaal is een stuk meer slijtvast.
Bij hoge toerentallen is het ook slim om andere koppelingsolie te gebruiken. Deze olie is beter bestemd tegen hoge temperaturen. Het nadeel van een centrifugaal koppeling is namelijk dat er veel warmte ontwikkeling is. Door de centrifugaal kracht ontstaat veel wrijving en dus warmte, hoe meer toeren hoe meer warmte er ontwikkeld.
